Ogen en beeldscherm, Corona heeft onze ogen geen goed gedaan

Door de Coronacrisis hebben onze ogen het extra zwaar te verduren gehad door het vele werken met een beeldscherm. Door het vele binnen zitten steeg het aantal gevallen van myopie (bijziendheid) nog meer dan andere jaren, merkt de APOOB op. “Het wordt hoog tijd wat we onze ogen beter gaan beschermen, zeker die van kinderen en jongeren”.

Op gedetailleerde cijfers is het nog even wachten, maar opticiens en optometristen merken het duidelijk in de praktijk: door de toegenomen schermtijd gaan onze ogen al jaren sterk achteruit, maar de lockdowns en quarantaines hebben het effect versneld en versterkt. In sommige landen spreekt men al van ‘quarantainemyopie’, het gevolg van uren binnen zitten bij slechte verlichting en te lange schermtijd bij het thuiswerk en huiswerk.

Voor de Belgische APOOB is het hoog tijd om actie te nemen, want er kan wel degelijk veel schade voorkomen worden. Serge Bruninx, Voorzitter APOOB: “Myopie of bijziendheid ontstaat wanneer de oogspieren te lang onder stress staan waardoor de oogbol langer wordt, bijvoorbeeld bij het dichtbij kijken naar een beeldscherm. Vooral jongeren tussen 12 en 21 jaar zijn kwetsbaar. In China kwamen er bij de eerste lockdown bij de zesjarigen drie keer zoveel bijziende kinderen dan in de jaren voor Corona.”

Jongeren extra beschermen

Toch kan je met enkele simpele vuistregels al veel leed voorkomen, benadrukt Bruninx. Voldoende water drinken bijvoorbeeld (en minder koffie), om te voorkomen dat je ogen uitdrogen. Een goed houvast is ook de 20-20-2 regel: voor elke 20 minuten intense schermtijd, moet je 20 seconden ver wegkijken om je ogen te ontspannen. Die laatste 2 staat voor 2 uur buiten spelen, maar dat is uiteraard voor kinderen bedoeld, al is buitenlucht en -licht voor iedereen heilzaam. We kunnen ook beter thuisleren niet op laptop/PC doen, maar via een projector of tv-scherm wat verder af.

Serge Bruninx: “In Italië krijgen ouders nu al boetes tot 1.500 euro wanneer een kind langer dan 2 uur zonder supervisie aan het beeldscherm zit. Zo ver hoeft het niet te komen, zolang je maar voldoende aan zelfzorg doet. Vandaar onze oproep: laat naar je ogen kijken en krijg professioneel advies op maat!”

Ondanks dat Belgen steeds meer last hebben van onscherp zicht, vermoeide en pijnlijke ogen, zetten we nog te weinig de stap naar de opticien of optometrist. “Zoals bij veel gezondheidszaken zoeken we pas hulp wanneer we klachten krijgen. Maar ook als je geen oogproblemen hebt, is een regelmatig ‘nazicht’ van de ogen aan te raden, zodat de achteruitgang geremd of geremedieerd kan worden. Hetzij met de juiste bril of lenzen, hetzij met een medisch behandelplan bij de oogarts. Bovendien komen vaak ook andere aandoeningen aan het licht, van diabetes tot MS en neurologische afwijkingen”, besluit Serge Bruninx.

Wat is myopie?

Myopie is een afwijking van het oog waarbij een min-bril nodig is om scherp te zien. Dit komt doordat de oogbol te lang is. Hierdoor valt het brandpunt van de lichtstralen die het oog in schijnen vóór het netvlies in plaats van erop en dit zorgt voor een onscherp beeld. Myopie is geen nieuw fenomeen. In 2000 was ongeveer 23% van de wereldbevolking myoop. Als we deze weg blijven volgen en geen inspanningen doen om dit terug te drijven, wordt tegen 2050 maar liefst 50% van de wereldbevolking myoop.

Factcheck, feiten of fabels?

Over wat goed of slecht is voor je ogen, bestaan heel wat verhalen. De Algemene Professionele Opticiens- en Optometristenbond van België brengt graag duidelijkheid over enkele feiten/fabels:

Als je een bril of lenzen draagt, gaan je ogen sneller achteruit

Niet dus. Je ogen wennen weliswaar aan het dragen van lenzen of een bril, maar ze maken je zicht niet slechter. Ogen bepalen zelf hoe snel ze achteruitgaan, daar hebben bril of lenzen dus geen invloed op. Dat komt omdat een bril de lichtstralen verandert die het oog binnenkrijgt en dus niet een deel van het oog zelf. Ook kan een te sterke bril geen kwaad: je zal slechter of waziger zien en zelfs hoofdpijn kunnen krijgen, maar het zal je ogen zelf niet schaden.

Wortels eten verbetert je zicht 

Helaas, de bijhorende konijnenmop heeft geen poot om op te staan… Regelmatig wortels eten mag dan gezond zijn, het zal je zicht niet meteen verbeteren. 

Je kan beter horen als je blind bent, en beter zien als je doof bent

Dat klopt vaak. Wetenschappers ontdekten dat hersenen zich kunnen herorganiseren om het verlies van een zintuig te compenseren. Zo horen blinde mensen veranderingen in toonhoogte beter en kunnen ze zich beter oriënteren aan de hand van geluid. Omgekeerd geldt ook dat mensen die bij de geboorte doof zijn, vaak een beter zicht hebben dan mensen met een goed gehoor. Al betekent dit natuurlijk niet dat dove mensen nooit een bril moeten dragen…

Oogoefeningen helpen je van je bril af

Jammer, maar geen enkele oogoefening kan je van je bijziendheid of verziendheid verlossen. Wel kunnen oogoefeningen helpen bij bepaalde oogspierproblemen.

In het donker lezen is slecht voor je ogen, net als te dicht bij de tv of een ander scherm zitten

In het donker lezen kost je ogen extra moeite, waardoor je ogen sneller vermoeid raken en kunnen gaan tranen. Maar deze symptomen zijn tijdelijk en verdwijnen snel weer. Ook is er geen bewijs dat dicht bij de tv zitten slecht is voor kinderogen. Uiteraard kunnen kinderen ook problemen met hun zicht hebben als ze dicht tegen het beeldscherm plakken, maar meestal is dat dichtbij zitten onschuldig en onschadelijk voor de ogen.