Ecologische voordelen van stadslandbouw

Stadslandbouw kunnen we – zoals de naam al doet vermoeden – losjes omschrijven als het kweken van gewassen of dieren binnen stedelijke context. Toch is stadslandbouw veel meer dan dat! In tegenstelling tot de traditionele landbouw (inclusief: boer met paard en ploeg) is stedelijke landbouw geïntegreerd in het urbane ecosysteem. In dit dossier bespreekt VIBE de sociale, economische en ecologische aspecten van stadslandbouw.

Op heel wat manieren kan urbane agricultuur een positieve bijdrage leveren voor het leefklimaat van de stad. In dit artikel focussen we op de ecologische impact van stadslandbouw. Zoals we in het inleidend artikel aangaven, is stadslandbouw geïntegreerd in het ecosysteem van de stad. Het beïnvloedt de stedelijke waterhuishouding, luchtkwaliteit, biodiversiteit en last but not least het hitte-eilandeffect.

Afkoelingseffect

De temperatuur in steden is gemiddeld hoger dan in de omringende landelijke gebieden. Dit fenomeen, gekend als het hitte-eilandeffect, wordt veroorzaakt door een rist aan factoren. Denk bijvoorbeeld aan de absorptie van zonlicht door asfalt, de afname van de vegetatie en de lage windsnelheden. Het hitte-eilandeffect is vooral ’s nachts aanwezig aangezien de warmte vertraagd wordt afgegeven.

De aanwezigheid van vegetatie binnen de stadscontext kan dit effect echter verzwakken. Planten veroorzaken namelijk fysische verdamping van water vanop het bladoppervlak. Daarnaast vindt er ook biologische verdamping plaats door de transpiratie via de huidmondjes. De combinatie van fysische en biologische verdamping staat in de volksmond beter bekend als evapotranspiratie. Omdat verdamping veel latente warmte wegneemt, is stadslandbouw een geschikte methode om de stedelijke lucht af te koelen.

Bron: EMIS – VITO

Opvang van hemelwater

De verharding in steden beïnvloedt ook de watervoorziening. Het hemelwater kan namelijk niet infiltreren waardoor het via de riolen afgevoerd wordt. Onze rioleringen hebben echter een beperkte opslagcapaciteit en zijn niet voorbereid op hevige regenval. Het beeld van riolen in steden die water uitgutsen, spreken boekdelen.

Via stadslandbouw wordt het hemelwater opgenomen door de gewassen. Een deel zullen ze opnemen, een ander verdampen. Op de begane grond geeft stadslandbouw hemelwater de kans om te infiltreren. De druk op het rioleringsstelsel wordt bij hevige regenval afgezwakt. Urbane agricultuur kan dus de stad bestendiger maken tegen extreme weeromstandigheden die de klimaatsverandering veroorzaakt.

Luchtzuivering

De steden gaan gebukt onder gemotoriseerd vervoer. Onze wagens stoten CO2 en fijnstof uit. De aanwezigheid van vegetatie kan ook hier soelaas bieden aangezien zij aan fotosynthese doen. In dit proces zuiveren gewassen de vuile lucht door ze om te zetten in voedingsstoffen en propere lucht. Daarnaast kunnen planten door hun bladeren het fijnstof opvangen. Opnieuw dragen ze zo bij tot een gezondere leefomgeving.

Bron: Gents Stadslandbouw

Reductie van groenafval

Voor hun groei hebben planten zowel voedingsstoffen als water nodig. Zaken die we gelukkig en masse terugvinden binnen de stadscontext. Groenafval en afvalwater zijn voor stadslandbouwers geen last, maar een productieve must. Zowel op kleine als grote schaal kan groenafval verzameld worden om te composteren. Compost is namelijk een gezonde voedingsbron voor gewassen zodat je geen kunstmest hoeft te gebruiken. Goed voor bodem en water!

Grotere biodiversiteit

Gewassen hebben een positieve invloed op de biodiversiteit van de stad. Groen in de stad lokt namelijk insecten. Door een goede plantenkeuze en een insectenhotel zullen ze zich al snel helemaal thuis voelen. Het is zeker interessant om naast voedselgewassen ook wilde bloemen te voorzien welke interessant kunnen zijn voor bijvoorbeeld de bij. Een goede plantenmix zou kunnen bestaan uit :

  • Margiet
  • Guldenroede
  • Geranium
  • Duizendknoop
  • vetkruiden
  • Kogeldistel

Insecten kunnen op hun beurt dan weer insecteneters lokken zoals vogels, vleermuizen en egels. Ook hen kan je welkom laten voelen door vogelhuisjes op te hangen en genoeg schuilplaatsen te voorzien.

Bron: VIBE